Nu werk ik aan…

De omgang met Joods vastgoed in Rijswijk (Z.H.)

Sinds eind februari 2025 werk ik voor de gemeente Rijswijk aan een onderzoek naar hoe deze gemeente tijdens en na de Tweede Wereldoorlog omging met Joods onroerend goed. Zoals veel andere gemeente, heeft ook de gemeente Rijswijk besloten hier onderzoek naar te laten doen. Behalve in het gemeentearchief, in het stadsarchief Delft, zal ik veel tijd doorbrengen in het Nationaal Archief. Zowel de archieven van het NBI als het CABR als van de Raad voor het Rechtsherstel zal ik raadplegen. Eind 2025 moet het onderzoek gereed zijn.

Geheim onderzoek

Sinds juni 2023 werk ik mee aan een groot landelijk onderzoek. Welk onderzoek het is en waar dat betrekking op heeft, kan ik nu nog niet vertellen. Dat ligt allemaal wat te gevoelig. Als het allemaal loopt zoals gepland – maar wie kan voorspellen of dat zo zal gebeuren? – komt alles nog voor de zomer van 2025 openbaar.

Tot zover dit wel heel summiere bericht. Meer informatie volgt wanneer de tijd daar rijp voor is!

WO2: Een mislukte redding van Joodse Nijkerkers en het onderzoek naar Joods vastgoed

In het kader van 80 jaar Bevrijding hoop ik binnenkort een aanvulling te maken op de podcastserie Oorlog op de Veluwe. De eerste nieuwe aflevering gaat over oorlogsburgemeester Bruins Slot en zijn mislukte reddingspoging van de Joodse Nijkerkers. Het betreft een gewaagd plan dat de burgervader uitvoerde in samenspraak met een medewerker van de Sicherheitsdienst die bereid was mee te werken. Onderdeel van de podcast is ook een samenvatting van mijn onderzoek naar de rol van de gemeente Nijkerk met betrekking tot Joods vastgoed in Nijkerk. Dat rapport verscheen in 2024 en ook daarin vervulde de oorlogsburgemeester een rol. De tweede aflevering gaat over de kinderen van het Nijkerkse weeshuis tijdens de oorlog en ook over de polder Arkemheen, tegenwoordig beschermd vogelnatuurgebied, toen tot twee keer toe onder water gezet landbouwland.

Een nieuwe geschiedschrijving van het Nijkerkse weeshuis

De pestepidemie van 1635-1637 eiste tienduizenden slachtoffers in de Republiek der Verenigde Nederlanden. In het Ampt van Nijkerk stierven alleen al onder de arme rooms-katholieke keurmedigen – een soort horigen – er meer dan 900. Daar kwamen de inwoners van de stad nog eens bij, maar helaas zijn de bronnen daarover verdwenen. Het waren er in ieder geval heel veel: meer dan 700 waren overleden in september 1636, weten we uit een brief die verstuurd werd naar Nieuw-Nederland. De grote sterfte was de aanleiding voor een rijke Nijkerker om een fonds voor een weeshuis op te richten. Op verzoek van het huidige College van Regenten van het weeshuis doe ik historisch onderzoek naar de geschiedenis van het weeshuis. Daarvoor kan ik als eerste sinds een halve eeuw weer gebruik maken van de oudste archieven uit de 17e eeuw. Die waren namelijk zoek totdat vijftien jaar geleden een vergeten kluis werd opengebroken. Maar ook oral history zet ik in voor het onderzoek. Daarvoor houd ik uitgebreide interviews met oud-bewoners van het weeshuis.

–

Publieksboek geschiedenis van de jeugdzorg in Nederland

In de tijd die over is werk ik aan een publieksboek over de geschiedenis van de Nederlandse jeugdzorg. De rode draad in het verhaal is de geschiedenis van de Weesinrichting / Kinderdorp Neerbosch bij Nijmegen van 1863 tot 2001. Het boek vertelt de voorgeschiedenis van de onzalige staat waarin de jeugdzorg zich heden ten dage bevindt. Ik vertel het verhaal zoveel mogelijk vanuit locaties in het leven van (oud-)bewoners.

De begraafplaats van het Kinderdorp Neerbosch. De laatste rustplaats van honderden kinderen.